italia

Geplaatst op zaterdag 01 oktober 2005 @ 15:20 , 4188 keer bekeken

Een avontuurlijke en amusante versie van 'Op de koop toe'? Het bestaat zowaar. Vier journalisten trekken elke week ten strijde tegen de reclamewereld en de grootindustrie. Ze zijn alleen geïnteresseerd in het verhaal áchter reclameboodschappen. De reclame van Bertolli bijvoorbeeld. U weet wel: waarin die Italiaanse 'mamma's' ambachtelijke spaghettisaus maken. Journalist Teun van de Keuken draaide het filmpje binnenstebuiten. En wat bleek? Leest u verder.

Tuurlijk weten we allemaal dat de mamma's in het befaamde Bertolli-filmpje (u weet wel: die reclamespot waar Italiaanse oma's verse tomatensaus bereiden) ook maar actrices zijn. Reclame, daar kijken we los doorheen. Tenminste, dat denken we. Maar welk product kopen we even later in de supermarkt? Dichten we die Bertolli-spaghettisauzen niet een beetje Italiaanse allure toe? Met de beelden van verse tomaten in het achterhoofd grijpen we resoluut naar het Bertolli-merk. Bij de Keuringsdienst van Waarde weten ze alles over reclametrucs. Dit 'ambachtelijke' programma - écht met de hand bereid (!) - op de Nederlandse educatieve omroep RVU is een buitenbeentje. Het wordt gemaakt door vier journalisten - Maurice Dekkers, Teun van de Keuken, Wouter Klootwijk en Ronald Duong - met een nieuwsgierige neus. En die neus steken ze werkelijk overal in - liefst waar ze absoluut niet gewenst zijn.

Ik heb afgesproken met een van de vier, Teun van de Keuken, in het Hilversumse Mediapark. Als een wervelwind begint Van de Keuken aan zijn verhaal.

 "Ah, die oude dametjes in de Bertolli-reclame spreken natuurlijk tot de verbeelding. Het hele filmpje straalt Italiaanse klasse uit: van de verse tomaten die ambachtelijk gesneden worden tot de grote pan waarin de ultieme rode lekkernij gebrouwen wordt. Tuurlijk weet de kijker best wel dat het hier om actrices gaat. Maar je mag de impact van zo'n filmpje niet onderschatten. De achterliggende gedachte - deze saus wordt op ouderwetse Italiaanse wijze bereid - sprak de mensen aan en joeg de verkoop de hoogte in."

Je raakte geïntrigeerd door het al dan niet ambachtelijke gehalte van de Bertolli-sauzen?

"Kijk, ons programma begint steeds met een telefoongesprek. We bellen naar het infonummer op het etiket en vragen de telefoonbediende om extra uitleg. Bij Bertolli vroegen we specifiek of die oude dames ook echt in de fabriek werken. En toen antwoordde die persoon dat er wel degelijk enkele authentieke werkneemsters in beeld kwamen! Nou ja, zo'n antwoord vráágt toch gewoon om een onderzoek?"

Wat ontdekte je in Italië?

"Toen we in de verte de Bertolli-fabriek zagen opdoemen, vielen onze monden open van verbazing: bovenaan prijkte in het groot 'Knorr'! Daar zitten natuurlijk marketingstrategieën achter. Beide behoren tot hetzelfde concern (het Brits-Nederlandse Unilever, VH) en maken dezelfde pastasauzen. Onder een ander label, welteverstaan. Bij ons noorderlingen roept het merk Bertolli Italiaanse klasse op, terwijl die naam in het Zuiden natuurlijk niets zegt. Dus heten de Bertolli-sauzen in Italië gewoon Knorr.

"Daarna hebben we post gevat aan de ingang van de fabriekspoort. Op voorhand hadden we tien foto's uitgeprint van de pastakokkinnen/ actrices, handig om de juiste personen te vinden. Maar de portier herkende helemaal niemand. En nee, we kregen geen rondleiding door de fabriek. Dus was het wachten geblazen tot enkele werknemers hun shift beëindigden. Wat bleek? Alle pastasauzen van Knorr/Bertolli worden gemaakt door welgeteld één werknemer. Die moet eenvoudigweg op een knopje drukken om de volautomatische machines te bedienen... Tot zover het romantische beeld van manuele bereiding."

Het bewuste filmpje wekte in Italië ergernis?

"Toen we de beelden in een plaatselijk café toonden aan oude werknemers van de fabriek, ontploften die bijna van woede. Dat Italië een dergelijk imago kreeg aangemeten in het buitenland, vonden ze een grote schande. Die authentieke potten leken in hun ogen nergens naar. We moesten goed beseffen dat de fabriek al jarenlang met hypermoderne installaties werkt en strenge hygiëneregels hanteert. En kijk eens, zeiden ze, dat filmpje is hier niet gedraaid, want de vrachtwagen heeft een vreemde nummerplaat en onze vrouwen zijn mooier."

Het was dus gissen naar de exacte locatie van de reclamespot?

"Ja, toch wel een slordig foutje, vind ik. De makers van de spot hebben niet eens de moeite genomen om een Italiaanse nummerplaat te zoeken. Na de eerste aflevering kregen we een telefoontje van een kijker die de identiteit kende van een van de pastadames. Het bleek om een bekende Zuid-Spaanse (!) actrice te gaan, María Vega. We zijn die vrouw gaan opzoeken in Spanje, en ze heeft ons het adres van de juiste filmlocatie gegeven. De fabriek in kwestie was niet eens een pastafabriek. Dan krijg je toch bedenkingen bij het concept dat marketeers proberen te verkopen. In het spotje klinkt slechts één zinnetje à la 'eerlijke ingrediënten, eerlijke smaak'. Tja."

Bestaat het echte bella Italia dan niet?

"Toch wel. Ter plekke is Italia zeker bella. Ronde Italiaanse mamma's bereiden er met tomaat, knoflook en rozemarijn de heerlijkste tomatensaus. Terug in eigen land willen we bella Italia op ons bord hercreëren, maar de reclamewereld misbruikt het concept. Ze laten ons ten onrechte geloven dat bepaalde producten op ambachtelijke Italiaanse wijze bereid zijn. In werkelijkheid smaken de Bertolli-sauzen helemaal niet alsof ze door een Italiaanse mamma bereid zijn. Persoonlijk vind ik ze zelfs niet lekker. We horen weleens de kritiek dat kijkers de waarheid wel degelijk kunnen inschatten, maar de omzet van de Bertolli-sauzen is sinds het spotje wel gestegen."

Is de omzet van Bertolli weer gedaald na de uitzending?

"Goh, niet noemenswaardig. Maar dat is ook onze bedoeling niet. We willen vooral mensen aanzetten om kritischer met reclame en voedsel om te gaan. De Keuringsdienst van Waarde trekt wekelijks 600.000 kijkers, en daar zit een schare trouwe fans tussen. Op ons forum merken we dat zij door het programma bewuster consumeren. En daar is het ons allemaal om te doen: de onverschilligheid aanpakken."

INFO www.kvw.tv.