italia

Als je rond de kerstperiode (al vanaf november) naar Italië reist, zal je oog in alle bakkerijen en supermarkten vallen op de feestelijk versierde dozen van dit bekende kerstgebak dat vaak met een fles zoete mousserende wijn cadeau gegeven wordt (bv. een Asti Spumante DOCG). Vooral de namen van de firma’s Motta, Bauli, Alemagna en Le tre Marie klinken als een klok. Aan het begin van de 20ste eeuw was de naam Motta zelfs synoniem met panettone. Nu nog kan je bij Alemagna in Milaan de panettone in fraaie hoedendozen kopen. Dit koepelvormige zoete brood met gekonfijt fruit is van oorsprong een Milanese specialiteit maar de vorm en gebruik van ingrediënten verschilt ondertussen van regio tot regio.

Dankzij de commercialisering van dit gebak kan je het nu het hele jaar rond aankopen, ook in België en Nederland, in Italiaanse speciaalzaken, terwijl het oorspronkelijk in Italië enkel in oktober en november thuis of bij de bakker gemaakt werd om dan rond Kerstmis en nieuwjaar op te eten. Panettone eet men ook op 3 februari, naamdag van de heilige Blasius, beschermheilige tegen keelpijn. Deze heilige zou een kind dat een naald in zijn keel had gered hebben. Op zijn feestdag zalven de priesters nog steeds de keel van de gelovigen met gewijde olie. Rond en in Milaan is het dan de gewoonte dat men een schijf panettone eet, die men bewaard heeft van met Kerstmis.

Het is niet gemakkelijk om deze taart thuis zelf te maken. Het is een langdurig proces dat veel geduld vraagt en tevens een goede bakoven vereist. De smaak van een thuisgebakken panettone is een beetje anders dan een gekocht exemplaar, de taart zal ook een andere structuur hebben dan een industrieel product. Op internet vind je vooral snelklaar recepten, voor een authentiek Milanees recept kijk je even op de website www.receptenitalie.be.

Over het ontstaan van dit gebak doen meerdere verhalen de ronde… Er wordt verteld dat de dag voor kerstmis aan het hof van Ludovico Sforza (de Moor) - heer van Milaan - een groot feestmaal werd aangericht. Voor deze gelegenheid zou het hoofd van de keuken een zeer bijzonder dessert bereiden. Toen dat bleek te zijn verbrand, sloeg de paniek in de keuken toe. Om toch nog zoetigheid op tafel te kunnen zetten stelde een kokshulpje, een zekere Toni (Antonio), voor om een dessert op te dienen dat hij voor zichzelf had gemaakt. Het hoofd van de keuken had geen andere keuze en besloot de gok te wagen. Het ongebruikelijke 'zoete brood', met de geur van boter en gekonfijte vruchten werd aan de genodigden van de hertog gepresenteerd. Het werd met luid applaus ontvangen en ging er letterlijk in als zoete koek.

De gasten waren unaniem in hun lof voor dit dessert en ze vroegen aan de heer hoe het noemde en wie de bedenker was. Toni trad naar voor en zei dat hij nog geen naam voor zijn creatie had bedacht. De hertog doopte het toen met de naam van zijn schepper en vanaf toen vierde iedereen feest met het “pan del Toni” (brood van Toni), ofwel panettone, en het werd beroemd in heel de wereld.

Een variant daarop vertelt dat diezelfde Toni verliefd geworden was op de dochter van een edelman. Om indruk te maken op de man en een kans te maken bij de dochter, creëerde hij dit heerlijke gebak. Nog een andere versie vertelt dan weer dat de dochter Antonia heette en de bakker het gebak naar haar noemde “brood voor Antonia”. Heel waarschijnlijk betekent de naam echter gewoon “groot brood”. In elk geval is het nog steeds een groot succes in Italië en ook bij ons een lekker alternatief voor het traditioneel kerstgebak.(tekst: Bart Tordeurs)

www.receptenitalie.be