italia

Waar je in Rome ook kijkt, op de gekste plekken kom je de lettercombinatie SPQR tegen. Het staat op putdeksels, op gebouwen en op de stadsbus. De afkorting heeft een 'officiële' betekenis, maar door de eeuwen heen heeft de lettercombinatie SPQR ook tal van afgeleide betekenissen gekregen. Italiëplein zet 6 varianten op een rij.

De uitdrukking SPQR siert tal van gebouwen, gevels, putdeksels en vloeren in Rome. Foto © Adriano Castelli

De betekenis van SPQR

SPQR is een afkorting voor het Latijnse Senatus Popolusque Romanus en betekent 'de Senaat en het Volk van Rome', de officiele naam van het Romeinse Rijk. Het is niet precies bekend wanneer en waar de uitdrukking is ontstaan, maar de eerste ontdekking van de uitdrukking dateert uit 189 vChr. 
Vanaf de 1e eeuw v.Chr. was SPQR in ieder geval gemeengoed in het Romeinse Rijk. De uitdrukking stond op munten, openbare gebouwen en op de vaandels van de legioenen. Het werd ook gebruikt om vergaderingen en (officiële) documenten mee af te sluiten.

Alternatieve betekenissen van SPQR:

In de loop der eeuwen zijn er (door verschillende afzenders) verschillende invullingen bedacht voor de lettercombinatie SPQR, zoals deze 6 (er zijn er trouwens meer): 

1. Sono Pazzi Questi Romani → 'Rare jongens die Romeinen', uit Asterix en Obelix
    
2. Sono Porci Questi Romani → 'Het zijn varkens, die Romeinen', deze variant geeft aan dat Italianen buiten Rome de hoofdstedelingen maar arrogante types vinden. In de Italiaanse film 2000 e 1/2 anni fa werd deze SPQR-variant uitgesproken door een van de acteurs, terwijl hij achtervolgd werd door Romeinse soldaten
    
3. Soli Preti Qui Rreggneno → 'Hier regeren alleen priesters', staat in het sonnet 'SPQR' van de Romeinse volksdichter Giuseppe Gioachino Belli, waarin hij iets zegt over de macht van de kerk
    
4. So Please Quit Rome → 'Verlaat Rome aub', een modernere variant van Romeinen die gek worden van de enorme hoeveelheden toeristen in hun stad
    
5. Small Profits, Quick Returns → Een spottend bedoelde variant in het Engels: Kleine winsten, snelle omzet
    
6. Si Peu Que Rien → Ook de Fransen hebben hun SPQR-versie. De schepper is de schrijver Francois Rabelais (1490-1553). Die vond Rome maar niets. Zijn SPQR betekent dan ook 'Zo weinig als niets'

Leuke SPQR-weetjes:

• Ook de stad Florence heeft een eigen SPQR-versie: SPQF
• Op een aantal bruggen in Amsterdam staat SPQA
• Boven de entree van het stadhuis in Haarlem staat SPQH
• Liverpool en Londen gebruiken de afkorting SPQL
• In Pisa en Palermo staat op de putdeksels SPQP  

Voor dit blogje is onder andere gebruik gemaakt van ´SPQR, anekdotische reisgids voor Rome´ van Luc Verhuyck. Een geweldige reisgids boordevol verhalen en anekdotes over zo'n beetje alle monumenten en gebouwen in de stad. Een verre van standaard reisgids.

Bron: Stefan Tibben, italieplein.nl